Любопытно стало проверить законы сохранения энергии-импульса и момента импульса в метриках Керра и Керра-Ньюмана, следуя п. 96 ЛЛ2. Считать псевдотензор энергии-импулься гравитационного поля в
координатах Бойера-Линдквиста бессмысленно, т.к. они не переходят на бесконечности в лоренцевы. Поэтому сделаем сугубо пространственное преобразование метрики Керра-Ньюмана из координат Бойера-Линдквиста в декартовы, связь между которыми задана соотношениями:
![$x = \sqrt{r^2 + a^2} \sin(\theta) \cos(\varphi)$ $x = \sqrt{r^2 + a^2} \sin(\theta) \cos(\varphi)$](https://dxdy-02.korotkov.co.uk/f/5/0/c/50c180f3cfd1c90e922f16d5bf427f2582.png)
![$y = \sqrt{r^2 + a^2} \sin(\theta) \sin(\varphi)$ $y = \sqrt{r^2 + a^2} \sin(\theta) \sin(\varphi)$](https://dxdy-01.korotkov.co.uk/f/0/d/2/0d27663d45d11e323119b7b2902baaf782.png)
![$z = r \cos(\theta)$ $z = r \cos(\theta)$](https://dxdy-01.korotkov.co.uk/f/8/0/9/8093e16ca34dda2d6d61326ba1eb9ace82.png)
Или если выразить через
![$r,\theta,\varphi$ $r,\theta,\varphi$](https://dxdy-04.korotkov.co.uk/f/3/2/7/32761e1eb95ea1f54d12555a6c02028a82.png)
:
![$r=\frac {\sqrt {-2\,{a}^{2}+2\,{x}^{2}+2\,{y}^{2}+2\,{z}^{2}+2\,\sqrt {{a}
^{4}-2\,{a}^{2}{x}^{2}-2\,{a}^{2}{y}^{2}+2\,{a}^{2}{z}^{2}+{x}^{4}+2\,
{x}^{2}{y}^{2}+2\,{x}^{2}{z}^{2}+{y}^{4}+2\,{y}^{2}{z}^{2}+{z}^{4}}}}{2}
$ $r=\frac {\sqrt {-2\,{a}^{2}+2\,{x}^{2}+2\,{y}^{2}+2\,{z}^{2}+2\,\sqrt {{a}
^{4}-2\,{a}^{2}{x}^{2}-2\,{a}^{2}{y}^{2}+2\,{a}^{2}{z}^{2}+{x}^{4}+2\,
{x}^{2}{y}^{2}+2\,{x}^{2}{z}^{2}+{y}^{4}+2\,{y}^{2}{z}^{2}+{z}^{4}}}}{2}
$](https://dxdy-01.korotkov.co.uk/f/4/f/d/4fda878c07dffe4ff0085df04c0fc44a82.png)
![$\theta=\arccos \left( {\frac {2\,z}{\sqrt {-2\,{a}^{2}+2\,{x}^{2}+2\,{y}^{2}+
2\,{z}^{2}+2\,\sqrt {{a}^{4}-2\,{a}^{2}{x}^{2}-2\,{a}^{2}{y}^{2}+2\,{a
}^{2}{z}^{2}+{x}^{4}+2\,{x}^{2}{y}^{2}+2\,{x}^{2}{z}^{2}+{y}^{4}+2\,{y
}^{2}{z}^{2}+{z}^{4}}}}} \right)
$ $\theta=\arccos \left( {\frac {2\,z}{\sqrt {-2\,{a}^{2}+2\,{x}^{2}+2\,{y}^{2}+
2\,{z}^{2}+2\,\sqrt {{a}^{4}-2\,{a}^{2}{x}^{2}-2\,{a}^{2}{y}^{2}+2\,{a
}^{2}{z}^{2}+{x}^{4}+2\,{x}^{2}{y}^{2}+2\,{x}^{2}{z}^{2}+{y}^{4}+2\,{y
}^{2}{z}^{2}+{z}^{4}}}}} \right)
$](https://dxdy-02.korotkov.co.uk/f/1/0/9/1092649d885ef0fe7a3e1067415a4a7b82.png)
![$\varphi=\arctg(y,x)$ $\varphi=\arctg(y,x)$](https://dxdy-04.korotkov.co.uk/f/b/f/b/bfb03128ee88c2527b1037d4f9a720dd82.png)
![$r$ $r$](https://dxdy-01.korotkov.co.uk/f/8/9/f/89f2e0d2d24bcf44db73aab8fc03252c82.png)
здесь - один из положительных корней уравнения
![${\frac {{x}^{2}+{y}^{2}}{{r}^{2}+{a}^{2}}}+{\frac {{z}^{2}}{{r}^{2}}}=
1
$ ${\frac {{x}^{2}+{y}^{2}}{{r}^{2}+{a}^{2}}}+{\frac {{z}^{2}}{{r}^{2}}}=
1
$](https://dxdy-02.korotkov.co.uk/f/1/5/c/15cc972a1cfbc2cb9a03221f71f7529282.png)
, переходящий при
![$a=0$ $a=0$](https://dxdy-02.korotkov.co.uk/f/d/7/3/d7390019e5f9d9dcee82a92b3e0a537582.png)
в
![$\sqrt{x^2 + y^2+z^2}$ $\sqrt{x^2 + y^2+z^2}$](https://dxdy-04.korotkov.co.uk/f/f/7/d/f7d59d50d0e38604a4e33b0bc4c0fb0082.png)
.
Полученная форма метрики Керра-Ньюмана в декартовых координатах очень громоздкая. Но ненулевые компоненты метрического тензора можно записать через
![$r,\theta,\varphi$ $r,\theta,\varphi$](https://dxdy-04.korotkov.co.uk/f/3/2/7/32761e1eb95ea1f54d12555a6c02028a82.png)
:
![$\\
g_{tt}=1-{\frac {2\,m\,r}{{r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos \left( \theta \right)
\right) ^{2}}}+{\frac {{e}^{2}}{{r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos \left(
\theta \right) \right) ^{2}}}, \\
g_{tx}={\frac {\sin \left(
\theta \right) \sin \left( \varphi \right) a \left( {e}^{2}-2\,m\,r
\right) }{\sqrt {{a}^{2}+{r}^{2}} \left( {r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos
\left( \theta \right) \right) ^{2} \right) }}, \\
g_{ty}=-{\frac {\sin
\left( \theta \right) \cos \left( \varphi \right) a \left( {e}^{2}-2\,m\,r
\right) }{\sqrt {{a}^{2}+{r}^{2}} \left( {r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos
\left( \theta \right) \right) ^{2} \right) }}, \\
g_{xx}={\frac { \left( \left( {a}^{4}+ \left( {e}^{2}-2\,m\,r \right) {a}^{2}-
{r}^{4} \right) \left( {e}^{2}-2\,m\,r \right) \left( \cos \left( \varphi
\right) \right) ^{2}-{a}^{2} \left( {a}^{2}+{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2}
\right) ^{2} \right) \left( \cos \left( \theta \right) \right) ^{2}
}{ \left( {r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos \left( \theta \right) \right) ^
{2} \right) \left( {a}^{2}+{r}^{2} \right) \left( {a}^{2}+{e}^{2}-2
\,mr+{r}^{2} \right) }}+ \\
{\frac {- \left( {a}^{4}+ \left( {e}^{2}-2\,m\,r
\right) {a}^{2}-{r}^{4} \right) \left( {e}^{2}-2\,m\,r \right)
\left( \cos \left( \varphi \right) \right) ^{2}+ \left( \left( {e}^{2}
-2\,m\,r-{r}^{2} \right) {a}^{2}-{r}^{4} \right) \left( {a}^{2}+{e}^{2}
-2\,m\,r+{r}^{2} \right) }{ \left( {r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos \left(
\theta \right) \right) ^{2} \right) \left( {a}^{2}+{r}^{2} \right)
\left( {a}^{2}+{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2} \right) }}, \\
g_{xy}=-{\frac { \left( \sin \left( \theta \right) \right) ^{2}\sin
\left( \varphi \right) \left( {a}^{4}+ \left( {e}^{2}-2\,m\,r \right) {a}
^{2}-{r}^{4} \right) \left( {e}^{2}-2\,m\,r \right) \cos \left( \varphi
\right) }{ \left( {r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos \left( \theta \right)
\right) ^{2} \right) \left( {a}^{2}+{r}^{2} \right) \left( {a}^{2}+
{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2} \right) }}, \\
g_{xz}={\frac {\sqrt {{a}^{2}+{r}^{2}}
r \left( {e}^{2}-2\,m\,r \right) \cos \left( \varphi \right) \cos \left(
\theta \right) \sin \left( \theta \right) }{ \left( {r}^{2}+{a}^{2}
\left( \cos \left( \theta \right) \right) ^{2} \right) \left( {a}^{
2}+{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2} \right) }}, \\
g_{yy}={\frac { \left( - \left( {a}^{4}+{a}^{2}{e}^{2}-2\,{a}^{2}mr-{r}^{4}
\right) \left( {e}^{2}-2\,m\,r \right) \left( \cos \left( \varphi
\right) \right) ^{2}- \left( {a}^{2}+{r}^{2} \right) ^{2} \left( {a}
^{2}+{e}^{2}-2\,m\,r \right) \right) \left( \cos \left( \theta
\right) \right) ^{2}}{ \left( {r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos \left(
\theta \right) \right) ^{2} \right) \left( {a}^{2}+{r}^{2} \right)
\left( {a}^{2}+{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2} \right) }}+ \\
{\frac { \left( {a}^{
4}+{a}^{2}{e}^{2}-2\,{a}^{2}mr-{r}^{4} \right) \left( {e}^{2}-2\,m\,r
\right) \left( \cos \left( \varphi \right) \right) ^{2}-{r}^{2}
\left( {a}^{2}+{r}^{2} \right) ^{2}}{ \left( {r}^{2}+{a}^{2} \left(
\cos \left( \theta \right) \right) ^{2} \right) \left( {a}^{2}+{r}^{
2} \right) \left( {a}^{2}+{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2} \right) }}, \\
g_{yz}={\frac {\sqrt {
{a}^{2}+{r}^{2}}r \left( {e}^{2}-2\,m\,r \right) \sin \left( \varphi
\right) \cos \left( \theta \right) \sin \left( \theta \right) }{
\left( {r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos \left( \theta \right) \right) ^{2
} \right) \left( {a}^{2}+{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2} \right) }}, \\
g_{zz}={
\frac { \left( -2\,m{r}^{3}+ \left( -{a}^{2}+{e}^{2} \right) {r}^{2}-{
a}^{4} \right) \left( \cos \left( \theta \right) \right) ^{2}-
\left( {a}^{2}+{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2} \right) {r}^{2}}{ \left( {r}^{2}
+{a}^{2} \left( \cos \left( \theta \right) \right) ^{2} \right)
\left( {a}^{2}+{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2} \right) }}.
$ $\\
g_{tt}=1-{\frac {2\,m\,r}{{r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos \left( \theta \right)
\right) ^{2}}}+{\frac {{e}^{2}}{{r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos \left(
\theta \right) \right) ^{2}}}, \\
g_{tx}={\frac {\sin \left(
\theta \right) \sin \left( \varphi \right) a \left( {e}^{2}-2\,m\,r
\right) }{\sqrt {{a}^{2}+{r}^{2}} \left( {r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos
\left( \theta \right) \right) ^{2} \right) }}, \\
g_{ty}=-{\frac {\sin
\left( \theta \right) \cos \left( \varphi \right) a \left( {e}^{2}-2\,m\,r
\right) }{\sqrt {{a}^{2}+{r}^{2}} \left( {r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos
\left( \theta \right) \right) ^{2} \right) }}, \\
g_{xx}={\frac { \left( \left( {a}^{4}+ \left( {e}^{2}-2\,m\,r \right) {a}^{2}-
{r}^{4} \right) \left( {e}^{2}-2\,m\,r \right) \left( \cos \left( \varphi
\right) \right) ^{2}-{a}^{2} \left( {a}^{2}+{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2}
\right) ^{2} \right) \left( \cos \left( \theta \right) \right) ^{2}
}{ \left( {r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos \left( \theta \right) \right) ^
{2} \right) \left( {a}^{2}+{r}^{2} \right) \left( {a}^{2}+{e}^{2}-2
\,mr+{r}^{2} \right) }}+ \\
{\frac {- \left( {a}^{4}+ \left( {e}^{2}-2\,m\,r
\right) {a}^{2}-{r}^{4} \right) \left( {e}^{2}-2\,m\,r \right)
\left( \cos \left( \varphi \right) \right) ^{2}+ \left( \left( {e}^{2}
-2\,m\,r-{r}^{2} \right) {a}^{2}-{r}^{4} \right) \left( {a}^{2}+{e}^{2}
-2\,m\,r+{r}^{2} \right) }{ \left( {r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos \left(
\theta \right) \right) ^{2} \right) \left( {a}^{2}+{r}^{2} \right)
\left( {a}^{2}+{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2} \right) }}, \\
g_{xy}=-{\frac { \left( \sin \left( \theta \right) \right) ^{2}\sin
\left( \varphi \right) \left( {a}^{4}+ \left( {e}^{2}-2\,m\,r \right) {a}
^{2}-{r}^{4} \right) \left( {e}^{2}-2\,m\,r \right) \cos \left( \varphi
\right) }{ \left( {r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos \left( \theta \right)
\right) ^{2} \right) \left( {a}^{2}+{r}^{2} \right) \left( {a}^{2}+
{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2} \right) }}, \\
g_{xz}={\frac {\sqrt {{a}^{2}+{r}^{2}}
r \left( {e}^{2}-2\,m\,r \right) \cos \left( \varphi \right) \cos \left(
\theta \right) \sin \left( \theta \right) }{ \left( {r}^{2}+{a}^{2}
\left( \cos \left( \theta \right) \right) ^{2} \right) \left( {a}^{
2}+{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2} \right) }}, \\
g_{yy}={\frac { \left( - \left( {a}^{4}+{a}^{2}{e}^{2}-2\,{a}^{2}mr-{r}^{4}
\right) \left( {e}^{2}-2\,m\,r \right) \left( \cos \left( \varphi
\right) \right) ^{2}- \left( {a}^{2}+{r}^{2} \right) ^{2} \left( {a}
^{2}+{e}^{2}-2\,m\,r \right) \right) \left( \cos \left( \theta
\right) \right) ^{2}}{ \left( {r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos \left(
\theta \right) \right) ^{2} \right) \left( {a}^{2}+{r}^{2} \right)
\left( {a}^{2}+{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2} \right) }}+ \\
{\frac { \left( {a}^{
4}+{a}^{2}{e}^{2}-2\,{a}^{2}mr-{r}^{4} \right) \left( {e}^{2}-2\,m\,r
\right) \left( \cos \left( \varphi \right) \right) ^{2}-{r}^{2}
\left( {a}^{2}+{r}^{2} \right) ^{2}}{ \left( {r}^{2}+{a}^{2} \left(
\cos \left( \theta \right) \right) ^{2} \right) \left( {a}^{2}+{r}^{
2} \right) \left( {a}^{2}+{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2} \right) }}, \\
g_{yz}={\frac {\sqrt {
{a}^{2}+{r}^{2}}r \left( {e}^{2}-2\,m\,r \right) \sin \left( \varphi
\right) \cos \left( \theta \right) \sin \left( \theta \right) }{
\left( {r}^{2}+{a}^{2} \left( \cos \left( \theta \right) \right) ^{2
} \right) \left( {a}^{2}+{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2} \right) }}, \\
g_{zz}={
\frac { \left( -2\,m{r}^{3}+ \left( -{a}^{2}+{e}^{2} \right) {r}^{2}-{
a}^{4} \right) \left( \cos \left( \theta \right) \right) ^{2}-
\left( {a}^{2}+{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2} \right) {r}^{2}}{ \left( {r}^{2}
+{a}^{2} \left( \cos \left( \theta \right) \right) ^{2} \right)
\left( {a}^{2}+{e}^{2}-2\,m\,r+{r}^{2} \right) }}.
$](https://dxdy-04.korotkov.co.uk/f/3/e/d/3ed96bee99120755b6402d1a83ba4c4b82.png)
Юниты здесь геометрические,
![$m$ $m$](https://dxdy-01.korotkov.co.uk/f/0/e/5/0e51a2dede42189d77627c4d742822c382.png)
- масса,
![$a$ $a$](https://dxdy-01.korotkov.co.uk/f/4/4/b/44bc9d542a92714cac84e01cbbb7fd6182.png)
- момент импульса на единицу массы,
![$e$ $e$](https://dxdy-01.korotkov.co.uk/f/8/c/d/8cd34385ed61aca950a6b06d09fb50ac82.png)
- заряд,
![$r,\theta,\varphi$ $r,\theta,\varphi$](https://dxdy-04.korotkov.co.uk/f/3/2/7/32761e1eb95ea1f54d12555a6c02028a82.png)
- теперь не координаты, а просто обозначения. Несмотря на то, что метрика записана через декартовы координаты, это не координаты Керра-Шильда. Хоть эта форма метрики Керра-Ньюмана и тривиальна, я ее не встречал в литературе, так что можете называть ее моей.
При
![$e=0$ $e=0$](https://dxdy-03.korotkov.co.uk/f/a/9/5/a959dddbf8d19a8a7e96404006dc894182.png)
она переходит в метрику Керра, при
![$a=0$ $a=0$](https://dxdy-02.korotkov.co.uk/f/d/7/3/d7390019e5f9d9dcee82a92b3e0a537582.png)
- в метрику Райсснера-Нордстрема, при
![$e=0,\,a=0$ $e=0,\,a=0$](https://dxdy-01.korotkov.co.uk/f/0/c/0/0c0baa13b75b544737918fe6042351bc82.png)
в метрику Шварцшильда.
Детерминант этой формы равен
![$-1$ $-1$](https://dxdy-03.korotkov.co.uk/f/e/1/1/e11a8cfcf953c683196d7a48677b227782.png)
, координаты на бесконечности переходят в лоренцевы. Любопытно, но ожидаемо, что расчет по формулам (96.16) и (96.17) ЛЛ2 для метрик Керра и Керра-Ньюмана дает одинаковый результат, несмотря на то, что первая - вакуумная метрика с нулевым тензором энергии-импульса, а вторая имеет ненулевой тензор энергии-импульса и кроме гравитационного поля содержит также электромагнитное поле.
В итоге единственная ненулевая компонента 4-импульса:
![$P^t=m$ $P^t=m$](https://dxdy-02.korotkov.co.uk/f/5/2/6/526599bc9b99fa7755fc84f40d7a5a0482.png)
и две ненулевые компоненты 4-момента импульса:
Скрипт на Maple